Başbakan Tayyip Erdoğan başkanlığında toplanan Savunma Sanayii İcra Komitesi toplantısından 16 milyar dolarlık F-35 projesine devam kararı çıktı.
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel ve Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz’ın da katıldığı toplantıda ilk iki F-35A savaş uçağının siparişi için görüş birliğine varıldı. Diğer siparişler daha sonra yapılacak toplantılarda karara bağlanacak. 116 uçak almayı planlayan Ankara, uçuş kodlarına sahip olmadığı takdirde uçaklara gerçek anlamda hakim olunamayacağına dikkat çekerek, siparişleri daha önce ertelemişti.
Jetlerin dışarıdan yönlendirilebileceği, elektronik harp karşısında savunmasız kalabileceği ve yazılıma herhangi bir müdahalede bulunulamayacağı hususları bu kararın alınmasında etkili olmuştu. F-35’lerin yazılımlarını tamamen ABD hazırlıyor. Türkiye, kendi tehdit algılamalarıyla ilgili bilgileri Washington’a gönderecek, üretici firma da bu doğrultuda yazılımları hazırlayacak. Fakat savunma bürokratları, böyle bir durumun milli güvenliği tehdit edeceğini vurguluyor. İlk siparişler verilirken, kodların alınıp alınmayacağına ilişkin bir açıklama yapılmadı. Fakat Zaman’a konuşan kaynaklar, Türkiye’nin taleplerinin karşılanmasının mümkün gözükmediği bilgisini verdi. ABD Hükümet Hesap Verilebilirlik Ofisi ise daha önce hazırladığı bir raporda F-35 projesindeki eksikliklere dikkat çekmiş ve uçakta bazı teknik sorunlar olduğunu vurgulamıştı. Türkiye’ye ilk teslimatın 2015’te yapılması beklenirken, sürenin birkaç yıl sarkabileceği de konuşuluyor. uzmanlar: acele karar anlamsız
Savunma sanayii uzmanları, birçok ülkenin riskler sebebiyle F-35’leri alma kararını ertelerken Türkiye’nin sipariş vermesini sakıncalı buluyor. Bugün Gazetesi’nin haberine göre, Türkiye’nin harekat bağımsızlığı için koştuğu şartları karşılamayan ve toplam maliyeti ile ne zaman tamamlanacağı belli olmayan proje için sipariş kararı, tartışmalara sebep oldu. Projenin maliyetinin ne kadar olacağı ve ne zaman tamamlanabileceğinin bilinmediğini aktaran uzmanlar, özellikle yazılım konusunda yaşanan güçlükler sebebiyle uçağın başta belirlenen performans kriterlerini karşılayıp karşılamayacağının da belli olmadığını ifade etti. Milli kriterler konusunda da tatmin edici gelişmenin sağlanamadığını kaydeden uzmanlar, Türkiye’nin milli uçak projesini başlattığına işaret ederek 2023’e kadar prototipinin üretilmesinin hedeflendiğini, bunun için de önemli bir kaynağa ihtiyaç duyulduğunu hatırlattı. Genelkurmay, Hava Kuvvetleri ve Savunma Sanayii Müsteşarlığı bürokratlarının başlangıçta proje ile ilgili adımın ertelenmesine karar vermesine karşılık son anda sipariş vermeyi kararlaştırdıkları öne sürüldü. İlk uçakların geliştirme maliyetleriyle birlikte 200 milyon dolar civarında olduğunu belirten uzmanlar, sonraki alımlarda hem daha önce belirtilen riskin azaldığını hem de maliyetlerin düştüğünü kaydetti. Uzmanlar, Türkiye’yi acele karar vermeye zorlayan herhangi bir nedenin bulunmadığına işaret etti. Proje ile ilgili sipariş, karar ve takvim değişikliğine gitmeyen tek ülkenin Türkiye olduğuna dikkat çekildi. İngiltere uçak siparişini 140’tan 60-70’e, İtalya ise 131’den 100’e düşürdü. Danimarka, Hollanda, Kanada ve diğer ülkeler de alım ve sipariş kararlarını erteledi.
