Karşılıksız çeklerde hapis cezasını kaldırmayı amaçlayan yasa tasarısı TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edilmesinin ardından yankıları sürmeye devam ediyor. Tasarı yasalaşırsa hapiste bulunan yaklaşık 10 bin kişiye tahliye yolu gözükecek ve 217 bin karşılıksız çek dosyası düşecek.
Ticari hayatta sürekli dolaşım halinde olan kıymetli evraklardan biri olan çek karşılığı çıkmadığın da durum hapis cezası ile sonuçlanıyorken, karşılıksız çekte hapis cezası alacaklının alacağına ulaşması bakımından da büyük bir manevi unsur teşkil ediyordu. Bu yaptırım çoğu zaman işe yaramış hem borç ödenmiş hem de borçluyu hapise girmekten kurtarmıştı.
Ancak yeni kanun değişikliği bu manevi baskıyı kaldırdığında ve önemli bir kozu men ettiğinde bu durum borçlunun yanına kar olarak kalacak.
Peki o zaman alacaklı ne yapacak?
Karşılıksız çek keşide etme eylemine adli nitelikte bir yaptırım uygulanması nedeniyle yaşanan sıkıntılara çözüm bulmayı amaçlayan tasarıyı destekleyenler olduğu kadar desteklemeyenler de var. Çek yasasının genel kurulda görüşülmesi beklenirken Adalet ve Hukuk Derneği Yönetim Kurulu Üyesi, Basın Komisyonu Başkanı Avukat Ramazan Kerpeten kafaları karıştıran yasa tasarısı ile ilgili bilgi verdi.
BORÇLU MAĞDUR OLMASIN AMA ALACAKLI DA ORTADA KALMASIN!
‘Borçlular sevindirilirken yeni tasarı ile alacaklılar mağdur ediliyor, fakat mağdur edilenlerin hakları da göz önünde bulundurulmalı ‘ düşüncesini savunan Kerpeten , çekin bir güven aracı olduğunu belirterek sözlerine şöyle devam etti;
“Ödenmemesi durumunda hapis müeyyidesi olduğundan dolayı, çek vakti zamanında güven sağlayacak en sağlam ödeme- tahsil araçlarından birisiydi. Bu zorlayıcı etkisi ortadan kaldırılacaksa, sırada ne var? Otomatik olarak çekler bonoların durumuna düşecek. Ama insanların arayışı kesilmeyecek. Çekin bir zamanlar sağladığı zorlayıcı gücü taşıyan başka ödeme araçları icat edilecek.’’
Çeklerde ve icralarda yapılacak bu son düzenlemelerle devletin mahkemelerin yükünü hafifleterek, uzlaşma ve aracı kurumlarla meseleleri çözmeyi hedeflediğini ifade eden Kerpeten, “Devlet, mahkemeler, icra daireleri aradan çıkmaya başlayacak dogal olarak avukatlar da aradan çıkmış olacak. Ama alacaklar, haklar baki kalacak. Bunların elde edilmesi ve hak edilmesi için kimler bu ara boşluğu dolduracak, bekleyip göreceğiz!” dedi.
BANKALAR, BOSTAN KORKULUĞU MU?
Bankaların, kredileri, kredi kartlarını, çekleri havaya saçtığını söyleyen Kerpeten, “Bunları alanların ticari münasebetlerinde nedense bankalar hep aradan sıyrılıyor, pek bir sorumluluk yüklenmiyor. Alacaklı zaten mağdur. Hapis hallerinde borçlu da mağdur. Yeni düzenleme ile 10 yıllık bir yasak gelmesi de çok uzun bir mağduriyet. Arada bankanın da olduğu çek gibi işlemlerde bankalar da denkleme dahil edilmeli, kısmen de olsa mesul tutulmalı, kefillik müessesi işletilmelidir” dedi.
AMERİKA’YI BİR DAHA KEŞFETMEYELİM AB’DEKİ DURUMA BAKALIM
Avrupa’da yıllardır uygulanan sistemlere bakmak gerektiğini boşu boşuna Amerika’yı tekrardan keşfetmeye gerek olmadığını söyleyen Kerpeten; “Nitekim Türkiye de AB uyum sürecinde. Keyfi yapılacak bir uygulama, AİHM’ de ya da ilgili diğer uluslararası mahkemelerden dönecek, zaman, para ve emek kayıpları yaşanacaktır boşu boşuna…
2003 yılında çıkarılan çek yasası, Avrupa birliğine üyelik süresince Türkiye’nin de imzası bulunan sözleşmelere ve anayasamıza göre- “hiç kimse, yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirmemesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz” ilkesine aykırıdır diye Anayasa mahkemesine götürülmüş ancak herhangi bir olumlu sonuç çıkmamıştır. Avrupa da karşılıksız çeke özel hapis cezası verilmediği doğrudur.Lakin, karşılıksız çek veren ‘dolandırıcılıktan yargılanıyor.
2001 krizinden bu yana ülkemizde bu yönde yapılan düzenlemeler, getirilen kriterler AB tarafından çok ağır bulunup, eleştiriliyordu. 2008 yılında aynı durum kendilerinin başına geldiğinde benzer düzenlemelere kendileri gittiler. Türkiye’nin bankacılık sistemi de örnek gösterilmekte. Krizlerin teğet geçmesinde de bunun etkisi büyük” dedi.
YENI YASA TASARISI GENEL KURULDAN GEÇERSE NE OLMUŞ OLACAK?
Kerpeten, yeni hayata geçirilecek olan kanun ile olacakları ise şöyle ifade etti; ‘’Devlet, mahkemeler, suçla ilgili birikmiş yüz binlerce dosyadan kurtulmuş olacak. Çünkü dosyalar düşecek.Bir daha da böyle dosyalarla devlet uğraşmamış olarak, vatandaşa, ‘Beni uğraştırmayın, kozunuzu gidin istediğiniz yerde paylaşın’ denilecek. Arada alınan idari para cezası da kısa günün karı olacak.’’
