AMERIKADAKI ISVERENLERIMIZ
Merhaba tekrar Gurbetteyim takipcilerine ve Amerikada yasayan bir yerlerde calismak zorunda olan,calisan kesimdeki arkadaslara! Bu haftadaki yazimin konusu para sahibi isverenlerin bazilarini kizdiracak cinsden ama olsun.Insanlarin bana is ortamlarinda yasadiklarini duyunca inanin tuylerim diken diken oluyor.Hic bir zaman suslu sozlerle yazi yazmayi beceremedim.Yazi yazan kisi iyi bir gozlemci ve dinleyici olmasi gerektigini savunurum her zaman.Bende Amerikadaki hayati takip eden,gozlemleyen bir makale yazari olarak sizlerin yasadiklarini kelimelere dokup ifade etmeye calisacagim.
Konu ” ekmek parasi” olunca cok ciddi ve hassas bir konuyu ele aliyoruz ve Amerikadaki gordugum ve duydugum isveren-isci diyaloglarindan bir kesit sunacagim sizlere.Aslinda konu cok uzun.Isin icine kanunlar ve cezalarda giriyor.Cunku Amerikada insan haklari korundugu icin Isyerinde yasadiginiz veya maruz kaldiginiz herhangi bir taciz veya hakaret karsisinda mahkemeye gitme hakkiniz var. “sexual harass” dedigimiz konuya kufur,elle taciz,sozle taciz butun eylemler giriyor.Ama Amerikadaki asil problem ise isyerinde hakaret veya tacizi en cok Turkiyeli – Turkiyeliye yapiyor. Nasilmi???
Amerikada derinlesen ekonomik durgunlukla birlikte kendi insanini kayirma olayi dahada artti.Eskiden isler hizli iken simdi vasifsiz issizligin artmasiyla birlikte artik ayni milletin insanlari kendi insanina daha cok is verme cabasina girdi.Bu bizim Turklerde olmamaliki hic oyle Turk’e is vermeye can atan bir isveren herhalde cok azdir.Genelde bu insan kayirma olayi ispanyol,zenci,hintli ve cinlilerde cok yaygin.Kesinlikle kendi insanini ise alir.Turklerdede bu tam tersidir.Turkler ucuza calisacak Turk ararlar.Mesela ‘babysitter’ veya “housekeeper” islerinde normal bir sekilde agentadan veya ilanla calisacak adam arasa
verdigi ucrete calisacak adam kesinlikle bulamaz.Cunku ucret cok dusuktur.Durum boyle olunca Turk web sayfalarina ilanlar koyarlar.Ilanlara genelde ogrenci , calisma izni olmayan veya ingilizcesi yeterli olmayan insanlar basvurur.Bu insanlarada oyle muamele yaparlarki duyduklariniz karsisinda kucuk dilinizi yutarsiniz.Hani Turkiyede olsa evire cevire doversiniz ya! iste o cinsden insanlarin eline Amerikada dustuyseniz vay halinize!
Hangisini anlatayimki? evine temizlige gittigi ev sahibi tarafindan kopeginin kusmugunu temizlemesini istedigi kizcagizimi? veya manhattanda ismi cok meshur bir restaurantta rica minnet ise girmek icin ugrastiktan sonra daha ilk haftada “sana kerhanede bile is vermezler” diye hakaret eden isverenimi?, Temizlige gittigi Doktorun(!) 3 katli evini temizledikten sonra doktorun kizin eline 40 dolar verip gondermesinimi? , gene nj de bir restaurantta garson diye girip daha sonra saat ucretini 5 dolara indirip mutfak,tuvalet,kapi,pencere temizligine zorlanan ( ve aynende bu sekilde aylarca calisti mecbur oldugu icin) zavalli ogrenci kizimi? , Manhattanda restaurantta bir hafta training diye bedavaya calistirilan busboy ogrenci cocugumu?, Durmamaksiniz non-stop kole gibi calistirilan kendi insanimizdan kac tane hikaye dinledigimi anlatamam. Ve bunuda malesef kendi topragimizin insani yapiyor.
Sebebine gelince….Amerikada sayet bu sekilde dusuk ucret ve kotu muamele ile bir baska milletten birisini zaten calistiramazsin ama yanlislikla bu sekilde davrandiginizda ayni zamanda irkciliga girdigi icin basiniz epey belaya girebilir.Turk isverenleri bunu bildigi icin Ucuza calisan Turkleri ise alirlar ve yukarida anlattigim muameleri bazi (!) cahil,kendini bilmez, paranin simarttigi,kalitesiz isveren sahipleri malesef yaparlar.Karsi taraf yasal olmadigi icin veya ingilizcesi yeterli degilse hakkini arayama cesaretini kendine bulamaz ve bunu bilen isveren karsindaki “ekmek parasi” icin calismaya calisan kendi insanina bu sekilde davranir.Diyeceksiniz butun isyerleri boylemi? kesinlikle HAYIR !!! Ama Amerikadaki Turk toplumunde malesef boyle isverenler var ve bu anlattigim konulari insanlar konusuyor ama basvuracaklari mercileri bilmiyorlar veya cesaret edemiyorlar. Ezilenin cesaretsizligi ise edepsizin cesaretlenmesine sebep oluyor.Oysa Amerikada hakkinizi aramak icin yasal olmaniz veya ingilizce bilmeniz gerekmiyor. LABOR DEPARTMANINA yapacaginiz sikayet ile mahkeme durumunda size mahkeme ingilizce bedava tercuman tayin ediyor.Mahkemeye basvurmak veya sikayet etmek icin herhangi bir ucret odemiyorsunuz.Size hic kimsede green cardiniz varmi diye sormuyor.Zaten yasal calisma izniniz yoksa bu isverenin arti ceza almasini saglayabilir.Tabiiki bu noktaya kadar gelmenizi istemem ama mecbur kalirsaniz yapmaktan cekinmeyin.
Duydugum ve bazilarinda bizzat gordugum olaylar karsisinda Turkun Turkten baska dusmani yok diyorum Amerikada. Inanin digger milletlerin birbirlerine
kenetlenmesini gordukce bizim Amerikadaki Turk toplumundaki yasanan olaylari duydukca ben cok uzuluyorum. Amerikada inanin cok degerli ve kaliteli isverenler var bunuda Kabul ediyorum. Yaklasik 13 senedir Amerikada yasiyorum ve calistigim Turk isyerinden hic kotu muamele gormedim.Ama cok kalitesiz insanlarla karsilastim.Kalitesiz insanlarin icinde butun milleten insanlar vardi. Her milletin iyisi-kotusu Amerikada.Iste Amerikada bu yuzden herkese esit gozle bakabiliyorum ama gozlemlerimden karsi tarafin banada esit gozle baktigini zannetmiyorum.Beni en cok uzen ise GURBETTE ayni topragin insaninin birbirine is ortamlarinda bu kadar acimasiz davranmasidir.
Lutfen ” ekmek parasi” icin calisan emekcilere duzgun davranin.Hangi din,dil,irk olursa olsun insan , insandir. Sizler isverensiniz, Kole tuccari degil !!!
Calisma izni olmayan veya ingilizcesi yetersiz diye kendi insanizi ezmeyin,horgormeyin,kullanmaya calismayin.
Okuyuculardan ricam yasadiginiz iyi veya kotu isveren tecrubelerini benimle yorumlar kisminda paylasiniz.
Herkese hayirli isler ve kazanclar temenni ediyorum.Hayat paylastikca dahada guzellestigini unutmayin! Hoscakalin!
