Ayasofya Müzesi’nde tesadüfen bulunan 560 yıllık kaftan ve örtüler heyecan
yarattı. Lacma Müzesi eserlere sponsor olmak istiyor…
Ayasofya Müzesi
Şehzadeler Türbesi’nde geçen yaz yapılan restorasyon sırasında nefes kesen bir
gelişme yaşandı. Yeşil çuhaları kaldıran uzmanlar altında kumaş eserler buldu.
Türkiye’nin sayılı tekstil uzmanları arasında yer alan Sibel Arça’nın
gözetiminde titizlikle yerlerinden kaldırılan eserlerin türbede gömülü olanların
son giydikleri kıyafetleri olduğu düşünülüyor.
Sultan Abdülaziz döneminde
yapılan 11 Mart 1865 tarihli sayımda yer almayan eserler, heyecan yarattı.
Ayasofya Müzesi depolarında koruma altına alınan eserler konservasyon ve
onarımdan sonra Topkapı Sarayı Müzesi’nde sergilenecek. 560 yıl sanduka üzerinde
kalan eserlerin sergilenebilecek kadar iyi durumda olması uzmanları şaşkına
çevirirken Los Angeles Lacma Müzesi konservasyon çalışmaları için sponsor olmayı
önerdi bile.
Lacma Müzesi’nin daveti üzerine 1 hafta boyunca burada
bulduklarıyla ilgili brifingler veren Arça, ‘‘Sandukaya ölünün kıyafetlerinin
konması, İslamiyet öncesi Türk geleneklerinden kaynaklanır’’ dedi. Arça “Osmanlı
cenaze törenlerinde ölen kişinin mezar yerine kadar taşındığı tabut ve
gömüldükten sonra sandukası üzerine ölen kişiyi canlı gibi temsil eden elbisesi,
beline kemeri ve kaması, baş kısmına sarığının yerleştirilmesi, kişinin
soyutlanarak simgeleştirildiği yorumu yapılabilir” diye
konuştu.
Ölenin en güzel giysisi
Sanat tarihçisi Prof. Dr.
Nurhan Atasoy da ‘‘Osmanlı türbe mimarisinde kıyafetleri sandukaya koyma
geleneği vardır. Ölü sandukada değil, altındaki toprakta yatmaktadır. Padişah
türbelerinde sandukaların üzerine kıyafet koyma kültürü olduğunu daha önce de
birkaç türbede gördüm. Bunu İslam anlayışı ile birleştirmemek lazım. Kalkıp
bunları giyecek değil. Böyle bir inanç da yok zaten. En güzel kıyafetini
koyuyorlar’’ dedi.
Yeşil çuhanın altından çıktı
SANDUKA:
Güvez çatma kadifeden, karanfil motifli kılıf ve güvez zemin üzerine yeşil,
mavi, beyaz, güvezi ipek ve klapdan (sırma veya telle karışık eğrilmiş pamuklu
ip) ile dokunmuş kemha (atkısı ve çözgüsü ipek, üzeri hafif tüylü kumaş)
kumaştan, yakasız, kısa kollu, cepli kaftan.
SANDUKA: Beyaz, mavi ipek ve
altın klaptanla dokunmuş kaftan. Karakteristik Osmanlı motifleriyle
bezeli.
SANDUKA: Şehzade kaftanıyla birlikte zikzak desenli Ravza-i
Mutahhara’nın (Hz. Muhammed’in kabri) iç örtüsü.
SANDUKA: Hanım Sultan’ın
güvezi çatma kadifeden ve karanfil motifli entarisi. Ravza-i Mutahhara iç örtüsü
parçaları ve Kısve-i Şerif (Kâbe Örtüsü) parçası.
SANDUKA: Kısve-i Şerif ve
Ravza-i Mutahhara örtüleri
