Azeri bilimadamı profesör Telman Aliyev, “Robust noise monitoring” yöntemiyle deprem hareketleri öncesinde meydana gelen sismik gürültüleri analiz ettiklerini ve bu yöntemle Van’da meydana gelen 7.2 şiddetindeki depremin sinyallerini 12 saat önce aldıklarını bildirdi.
Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Sibernetik Enstitüsü Başkanı Telman Aliyev, Van’da olan 7.2 şiddetindeki depremi meydana getiren hareketlerin sismo-akustik dalgalarının Şirvan istasyonu tarafından 12 saat önceden alındığını, ancak yer belirlemek için gerekli dört kuyudan sadece ikisinin faaliyette olması nedeniyle depremin yerini belirleyemediklerini kaydetti.
“İKİ İSTASYON DA BELİRLEDİ”
Telman Aliyev, Van depremi öncesi oluşan sinyallerin Şirvan bölgesindeki istasyonun deprem bölgesine daha yakın olması nedeniyle daha güçlü, Gum adasındaki istasyonun bölgeye uzaklığı nedeniyle ise daha düşük algılamasına rağmen, her iki istasyonun da 12 saat önceden verileri kayıt aldığını ve 500 kilometre yarıçapındaki bölgede deprem olacağının bilgisini verdiğini belirtti.
“Robust noise monitoring” olarak adlandırdıkları yöntemin ve oluşturdukları teknolojinin, yerin derinliklerindeki sismik hareketler öncesinde meydana gelen ve 5-6 km derinlikte yayılan sismo-akustik dalgaların gözlemlenmesi ve analiz edilmesine dayandığını belirten Aliyev, bu dalgaların yerin yüksek sıklıklı katmanlarında yayıldığını, ancak yer yüzeyine ulaşmadığını aktardı.
PETROL KUYULARINI KULLANDILAR
Sismo akustik dalgaları algılayabilmek için içerisinde su bulunan 5 ila 3 km derinlikteki petrol kuyularını kullandıklarını belirten Aliyev, planladıkları 4 kuyulu tahmin sisteminin hazır olmamasına rağmen, çalışan iki istasyonla 5 ila 20 saat öncesinde 500 kilometre yarıçapındaki bölgede minimal şiddetini bularak deprem olacağına ilişkin tahminler yaptıklarını ve bu tahminlerde yüzde 92 oranında başarıya ulaştıklarını söyledi.
Azerbaycan’ın güneyindeki Şirvan şehrinde ve Hazar denizindeki Gum adasında kurdukları 2 istasyonun çalıştığını, kuzeydeki Siyezen bölgesinde kurdukları istasyonun ise daha devreye girmediğini belirten Aliyev, ülkenin batısındaki Naftalan kentinde kuracakları dördüncü istasyonla deprem tahmin sistemini tamamlayacaklarını kaydetti.
“MUCİZE”
Sistemi, 10 yılı aşkın çalışmalar sonrasında bilimsel teorilere dayandırarak oluşturduklarını belirten Aliyev, varılan noktada Azerbaycan’a komşu Gürcistan, İran, Türkmenistan gibi ülkelerdeki depremlerin de minimal şiddetini tahmin etmedeki başarılarına kendilerinin bile inanamadıklarını ve “mucize” olarak değerlendirdiklerini bildirdi.
Uyguladıkları sistemden emin olduklarını, ancak henüz tamamlanmaması nedeniyle temkinli yaklaştıklarını vurgulayan profesör Telman Aliyev, “kardeş Türkiye’nin deprem nedenli acılarına son vermek” için bilgilerini Türkiye’deki değerli meslektaşlarıyla paylaşmaya ve istasyonlarını bilimadamlarının incelemesi için açmaya hazır olduğunu söyledi.
“İSTANBUL DEPREMİNİ 5 SAAT ÖNCEDEN BİLMEK İÇİN BİR KUYU YETER”
Türkiye’de, 300-500 km mesafeli istasyonlar kurularak “Robust noise monitoring” yönteminin uygulanması halinde, depremlerin önceden tahmin edilebileceğini savunan Aliyev, İstanbul depremini en az 5 saat önceden bilmek için ise İstanbul’da kazılacak 5-6 km derinlikteki bir kuyunun yeterli olabileceğini iddia etti.
AA
