Fransa’nın, sözde Ermeni soykırımını inkar edenlere para ve hapis cezasını öngören yasa tasarısı tartışılırken, Osmanlı arşivlerinde yer alan ve Ermeni tehciri sırasında, vatandaşların ihtiyaçlarının karşılanması için memur tayin edildiğini gösteren belge, iddialara cevap niteliği taşıyor
Bölge valisi tarafından 1915 yılında adliyeye gönderilen resmi yazıda, Osmaniye’deki sevkiyat sırasında, Ermenilerden muhtaç durumda olanların zorluk yaşamaması için bir adliye memurunun görevlendirilmesi konu ediliyor. Belgeye ulaşan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni ve aynı zamanda Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarih Bölümü’nde master yapan araştırmacı Kasım Kocabaş, bu belgenin bile katliamın söz konusu olmadığını açıkça ortaya koyduğunu belirterek, “Osmanlı’nın kendi tebaasına ne kadar şefkatli ve merhametli olduğu görülüyor.” dedi.
Ermeni tehciri sırasında, 1915 yılında katliam yapıldığı iddiasını çürütecek en önemli belgelerden biri Osmanlı arşivlerinden çıktı. Araştırmacı Kasım Kocabaş’ın ulaştığı belge, o dönemde Osmanlı Devleti’nin, göç ettirilen Ermeni vatandaşlara yönelik nasıl bir tavır içerisinde bulunduğunu gösteren önemli bir vesika olarak dikkat çekiyor. Söz konusu belge, Osmaniye İl Ceza Reisliği’ne, sancak mutasarrıfı diye bilinen günümüz valileri ile aynı yetkiye sahip kişi tarafından gönderilmiş.
Resmi bir görevlendirme yazısı olduğu anlaşılan belgede, Ermenilerden, muhtaç olanlara refakat edecek ve onların ihtiyaçlarını karşılayacak memurların görevlendirilmesi isteniyor. Belgeye ulaşan Kocabaş, tehcir sırasında ihtiyaç sahiplerine verilen önem ve değerin açık bir şekilde görüldüğünü ifade ederek, belgenin, iddia edildiği gibi zulüm yapılmadığına dair bir kanıt olduğunu vurguluyor.
Kocabaş, “Bu belge bile açıkça göstermektedir ki ihtiyaçların karşılanması için bile memur görevlendiren bir yönetimin katliam yapmasından bahsedilemez. Elbette bu büyük tehcir sırasında bir takım istenmeyen olumsuzluklar meydana gelmiştir. Fakat bunların hiçbirisi genel anlamda bir katliam veya zulüm derecesinde değildir. Osmanlı, kendi tebaasına bu kadar şefkatli ve merhametliydi. Katliam yapan hangi yönetim aynı zamanda onları korumak ve ihtiyaçlarını gidermek için memur görevlendirir? Devlet arşivlerimizdeki yüzlerce belgenin yanında sadece bu belge bile akıl ve izan sahipleri için konuyu anlamaya yeterli olacaktır.” ifadelerini kullanıyor.
BELGENİN ORJİNAL METNİ
Osmanlıca olarak kaleme alınan belgede, şu ifadeler yer alıyor: “Livace-i Ceza Riyaseti Canib-i Valasına, (İl Ceza Reisliğine, Ermenilerden muhtaç olanların iaşeleri meselesine nezaret eylemek üzere, memurin-i adliyeden (adliye memurlarından) işe müsait olanlardan münasibinin (uygun olanların) memur edilmesi, Osmaniye’de sevkiyata memur Mustafa Ali Efendi’nin mumaileyh terfiki (refakat etmesi) tensib (uygun görülmüş) edilmiş olduğundan iktizasının ifası muhtardır efendim. (gereğinin yapılması uygundur)
