Türkiye’de nüfus artış hızı giderek azalıyor. İlk nüfus sayımının yapıldığı 1927 ile 2011’deki son sayım arasındaki büyük fark göze çarpıyor
İlk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında 13,6 milyon kişi olarak hesaplanan ülke nüfusu 2011 yılında 74,7 milyon kişiye ulaştı, ancak nüfus artış hızı binde 21,1’den binde 13,5’e geriledi.
AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı derlemeye göre, 1927 yılında Türkiye nüfusu 13 milyon 648 bin 270 kişi, yıllık nüfus artış hızı ise binde 21,1 düzeyindeydi. Bu dönemde nüfusun 3 milyon 305,9 bini şehirlerde, 10 milyon 342,4 bini ise köylerde yaşıyordu.
Nüfus artış hızı 1935’teki sayımda binde 17,2’ye, 1940’taki sayımda da binde 17’ye geriledi. Bu dönemlerde şehir nüfusu da köy nüfusu da arttı ancak köy nüfusundaki artışlar daha belirgin oldu.
1945 ve 1950 yılındaki nüfus sayımları nüfus artış hızındaki sert iniş ve çıkışlarla dikkati çekti. 1945’teki sayımda nüfus artış hızı binde 10,6’ya kadar geriledi. Bu sayımda şehir nüfusu yaklaşık 4,7 milyon, köy nüfusu ise 14,1 milyon olarak belirlendi.
1950 yılındaki nüfus sayımında ise nüfus artış hızı binde 21,7’ye çıktı. 1950 yılında nüfusun 4’te 3’ü köylerde, kalan kısmı da şehirlerde yaşıyordu.
Nüfus artış hızı 1955 sayımında binde 27,8’e, 1960 sayımında ise binde 28,5’e ulaştı. Bu rakam, 1927 yılından bu yana belirlenen ”en yüksek” nüfus artış hızı oldu.
Bu sayımı takip eden 3 nüfus sayımında da nüfus artış hızı binde 25’ler düzeyinde seyretti ancak 1980 yılına gelindiğinde yıllık nüfus artış hızı binde 20,7’ye düştü. Bu sayımda 19,6 milyonu şehir, 25,1 milyonu da köy nüfusu olmak üzere ülke nüfusu 44,7 milyon kişi olarak belirlendi.
Şehirler köyleri geçti
1980-2000 döneminde gerçekleştirilen 4 nüfus sayımında nüfus artış hızı dalgalı bir seyir izlerken, şehir nüfusu çok ciddi artışlar gösterdi. Şehirde yaşayan nüfus 1985 sayımında köy nüfusunun üzerine çıktı. Bu sayımda şehirde yaşayanlar 26,9 milyon kişi, köyde yaşayanlar ise 23,8 milyon kişi olarak hesaplandı.
Şehirleşme, önceki dönemlere göre bir miktar azalsa da sonraki yıllarda da devam etti ve 1950 sayımındaki tablo tersine döndü. 2011 yılı itibarıyla nüfusun yüzde 76,8’i şehirlerde, yüzde 23,2’si ise köylerde yaşıyor.
Nüfus artış hızı ise 2000 yılından itibaren binde 20’nin altına düştü. Söz konusu rakam 2008’de binde 13,1, 2009’da binde 14,5, 2010’da binde 15,9 ve nihayet 2011 yılında binde 13,5 olarak belirlendi.
Nüfus artış hızı ne demek?
Yıllık nüfus artış hızı, ”iki sayım tarihi arasındaki dönemde her bin nüfus için yıllık artan nüfus” olarak tanımlanıyor. Nüfus artış hızı, eğitime, kültüre ve ekonomik gelişime bağlı olarak değişiyor.
Tablo
Türkiye’de ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılından bu yana nüfus verileri ve yıllık nüfus artış hızı (binde) rakamları şöyle;
Sayım Yılı Nüfus Şehir Nüfusu Köy Nüfusu Yıllık Nüfus Artış Hızı 1927 13.648.270 3.305.879 10.342.391 21,1 1935 16.158.018 3.802.642 12.355.376 17,2 1940 17.820.950 4.346.249 13.474.701 17,0 1945 18.790.174 4.687.102 14.103.072 10,6 1950 20.947.188 5.244.337 15.702.851 21,7 1955 24.064.763 6.927.343 17.137.420 27,8 1960 27.754.820 8.859.731 18.895.089 28,5 1965 31.391.421 10.805.817 20.585.604 24,6 1970 35.605.176 13.691.101 21.914.075 25,2 1975 40.347.719 16.869.068 23.478.651 25,0 1980 44.736.957 19.645.007 25.091.950 20,7 1985 50.664.458 26.865.757 23.798.701 24,9 1990 56.473.035 33.326.351 23.146.684 21,7 2000 67.803.927 44.006.274 23.797.653 18,3 2007(*) 70.586.256 49.747.859 20.838.397 – 2008(*) 71.517.100 53.611.723 17.905.377 13,1 2009(*) 72.561.312 54.807.219 17.754.093 14,5 2010(*) 73.722.988 56.222.356 17.500.632 15,9 2011(*) 74.724.269 57.385.706 17.338.563 13,5
(*) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi.
